E-mail E-mail
Antropogeneza i archeologia na znakach pocztowych

Ceramika neolityczna — Europa Północna i Wschodnia

Nadczarnomorze

Kasownik: Craiova, 15.08.1980
Craiova, Rumunia
(15.08.1980)
Naczynie wazowate ze stanowiska Hanuri w Cârcea/Cîrcea (okr. Dolj, Wołoszczyzna), zdobione białym malowaniem na czerwonym tle — od poziomego pasma złożonego z rombów zwieszają się pionowe pasma rombów, wypełnione i otoczone krótkimi kreskami — datowane na fazę Cârcea I (poł. VI tys. BC) kultury o tej samej nazwie.
Zbiory: Muzeul Olteniei, Secţia de Istorie şi Arheologie, Craiova.
Ornitomorficzna (prosopomorficzna), czarnoczerwona pokrywa ceramiczna naczynia kultury Vinča (V tys. BC), pochodząca z położonej nad Dunajem miejscowości Liubcova (okr. Caraş-Severin, Banat). Zarys oczu i meandryczny ornament wykonany jest w postaci rytych linii wypełnionych białą inkrustacją.
Zbiory: Muzeul Banatului Montan, Reşiţa (nr inw. 417).
Reşiţa 4, Rumunia
(13.06.1991)
Zdobiona reliefowymi motywami wielkich spiral waza ze stanowiska w Slatinie (okr. Olt, Wołoszczyzna), osady występującej w płd.-zach. Rumunii i płn.-zach. Bułgarii ludności kultury Vădastra (ok. 5500–4900 BC).
Rumunia, Mi U 1554
(1992 r.)
Bogato zdobione naczynie gliniane na wysokiej pustej nóżce, pochodzące z badań wykopaliskowych przeprowadzonych w 1997 roku w miejscowości Slatina (okr. Olt, Wołoszczyzna), na osadzie ludności kultury Vădastra.
Zbiory: Muzeulul judeţean de istorie şi artă Olt, Slatina.
Rumunia, Mi U 2084 (il. 1)
(1998 r.)
Kasownik: Craiova, 30.10.1978
Craiova, Rumunia
(30.10.1978)
Podobna do poprzedniego naczynia misa na wysokiej pustej nóżce (wys. 23,0, średn. 28,7 cm, waga 2525 g) kultury Vădastra (5050–4950 BC), bogato zdobiona ornamentem reliefowym i białą inkrustacją, znaleziona na stanowisku Hotărani, La Turn w Fărcaşele (okr. Olt, Wołoszczyzna).
Zbiory: Muzeul Olteniei, Craiova (nr inw. 18278).
Inne naczynie kultury Vădastra — ornamentowane motywem rombów wykonanych w technice ściegu bruzdowego, znalezione w 1997 roku w czasie badań archeologicznych na stanowisku w miejscowości Slatina (okr. Olt, Wołoszczyzna).
Zbiory: Muzeulul judeţean de istorie şi artă Olt, Slatina.
Rumunia, Mi U 2084 (il. 2)
(1998 r.)
Znaczek: Rumunia 5866
Rumunia, Mi 5866
(22.09.2004)
Kasownik: Bucureşti, 22.09.2004
Bukareszt, Rumunia
(22.09.2004)
Znaczek: Rumunia 6984
Rumunia, Mi 6984
(7.09.2015)
Znaczek: Chiny 3568
Chiny, Mi 3568
(22.09.2004)
Naczynie ceramiczne na wysokiej pustej nóżce (wys. 47 cm, średn. maks. 28 cm, waga 3,2 kg) kultury Cucuteni-Trypole (faza A3, ok. 4200/4150– 4050 BC) z Izvoare (gm. Dumbrava Roşie, okr. Neamţ, Mołdawia rumuńska).
Zbiory: Complexul Muzeal Judeţean Neamţ, Piatra Neamţ (nr inw. 454).
Osada w Izvoare położona jest na środkowej terasie doliny rzeki Bystrzycy (Bistriţa), ok. 8 km na płd.-wsch. od Piatra-Neamţ. Odkryta została w 1923 roku przez Constantina Matasę. Później prowadzono tam badania sondażowe (1931 r.) i systematyczne prace wykopaliskowe (w latach 1936–1948, 1984, 1987–1990). Jest jedną z ok. 150 osad kultury Cucuteni-Trypole zarejestrowanych na terenie okręgu Neamţ.

Nazwa tej kultury, która rozwijała się w latach 4600–3500 BC na terenach od południowo-wschodniego Siedmiogrodu do Dniepru i północnych wybrzeży Morza Czarnego, pochodzi od stanowiska Cetăţuia w miejscowości Cucuteni (okr. Iaşi, Mołdawia rumuńska), odkrytego w 1884 roku przez folklorystę Theodora Burada. Nic zatem dziwnego, że naczynie kultury Cucuteni znajdowało się w dawnym (z czasów socjalizmu) herbie okręgu (rum. judetul) Iaşi.
Rumunia, Mi 3448
(5.09.1977)
Całostka Ck: Rumunia U 2116
Rumunia, Mi U 2116
(1998 r.)
Na znaku opłaty pokazano zdobione malowaniem dwuche naczynie o kwadratowym wylewie (wys. 16 cm, średn. 18,5 cm) kultury Cucuteni-Trypole (faza A–B2, ok. 3900–3700 BC) ze stanowiska Calu w Piatra Şoimului (okr. Neamţ, Mołdawia rumuńska).
Zbiory: Complexul Muzeal Judeţean Neamţ, Piatra Neamţ (nr inw. 4450).

W partii ilustracyjnej zdobiona malowanymi motywami geometrycznymi i antropomorficznymi amfora ze stanowiska Dealul Ghindaru w Poduri (okr. Bacău, Mołdawia rumuńska), o dwóch pionowo przekłutych uchach umieszczonych na maksymalnej wydętości brzuśca kultury Cucuteni-Trypole (faza A2–B1, 3700–3500 BC).
W młodszym okresie rozwoju kultury Cucuteni-Trypole, postacie ludzkie i zwierzęce — przedstawiane wcześniej mniej lub bardziej naturalistycznie w formie glinianych figurek — zaczęły pojawiać się również wśród malowanych ornamentów na naczyniach.
Ta amfora, zdobiona czarnym malowaniem na kremowym tle, w górnej części brzuśca pokryta jest liniowym wzorem złożonym z 10 pięciokątów i 20, wypełniających wolne pola pomiędzy nimi, trójkątów. W centrum każdego pięciokąta umieszczono silnie stylizowaną postać ludzką (kobiecą?) składającą się z dwóch stykających się wierzchołkami trójkątów, uzupełnionych o półkolisty zarys głowy oraz faliste linie rąk i nóg.
Zbiory: Complexul Muzeal Judeţean Neamţ, Piatra Neamţ (nr inw. 16422).
Znaleziona w 1981 roku misa (wys. 18,0 cm, śred. 20,5 cm) kultury Cucuteni-Trypole (faza A, ok. 4500–3900), na ażurowej nóżce typu „hora” (od nazwy rumuńskiego tańca w kręgu) uformowanej w kształcie czterech tańczących postaci kobiecych (najwyraźniej widoczne są ich pośladki), ze stanowiska Dealul Bulgarului w Bereşti (okr. Gałacz / Galaţi, Mołdawia rumuńska).
Zbiory: Muzeul de Istorie Galaţi, Galaţi.
Rumunia
(2001 r.)
Na znaku opłaty zdobiona malowaniem podstawka (nóżka) pod naczynie kultury Cucuteni-Trypole.
Na ilustracji koperty naczynie typu „hora” (od nazwy rumuńskiego tańca w kręgu), a w zasadzie tylko ażurowa nóżka (wys. 8 cm, średn. 16 cm) uformowana w kształcie sześciu tańczących postaci kobiecych, znaleziona w 1942 roku w Bodeştii de Jos (okr. Neamţ, Mołdawia rumuńska), na stanowisku Frumuşica kultury Cucuteni-Trypole (faza A, ok. 4500–3900 BC).
Zbiory: Complexul Muzeal Judeţean Neamţ, Piatra Neamţ (nr inw. 1119).
Rumunia, Mi U 2117
(1998 r.)
Całostka Ck: Rumunia U 1964
Rumunia, Mi U 1964
(1997 r.)
Na znaku opłaty — waza na wysokiej nóżce kultury Cucuteni-Trypole, znaleziona w Bodeştii de Jos (okr. Neamţ, Mołdawia rumuńska), na stanowisku Frumuşica, datowana na fazę A kultury Cucuteni-Trypole (ok. 4500–3900 BC).
Zbiory: Complexul Muzeal Judeţean Neamţ, Piatra Neamţ.
W części ilustracyjnej naczynie-dwojak (wys. 18 cm, szer. 40 cm) kultury Cucuteni-Trypole (faza B1, ok. 3700–3500 BC) ze stanowiska Nedeia w Ghelăieşti (okr. Neamţ, Mołdawia rumuńska).
Zbiory: Complexul Muzeal Judeţean Neamţ, Piatra Neamţ (nr inw. 12173).

Stanowisko Frumuşica w Bodeştii de Jos znajduje się na wzgórzu Cetăţuia, górującym nad doliną Cracau i okolicznym obszarem zwanym Bahna Cetatuiei. Odkrył je i pierwszy badał w 1928 r. Constantin Matasă, a w 1930 r. wraz z I. Andriesescu. Systematyczne badania wykopaliskowe przeprowadzono w latach 1939–1942. W okresie eneolitu osada zajmowała obszar ok. 5 ha, ograniczony z trzech stron przez strome urwiska, zapewniające jej naturalną obronność. Od strony płd.-wsch. dostępu do osady broniła fosa, wykopana w fazie Cucuteni A. Wykopaliska ujawniły istnienie trzech faz chronologicznych, zidentyfikowanych wyłącznie na podstawie stylistyki i typologii ceramiki. Najbogatsze znaleziska łączone są z fazą A2, chociaż być może część z nich powstała już w fazie A1. Mniej liczne są dowody istnienia osady jeszcze w fazach AB i B.
Naczynie-dwojak kultury trypolskiej (ok. 4500–4000 BC) z położonego na prawym brzegu Dniepru stanowiska Kolomijcìv Âr / Коломийців Яр w miejscowości Grebenì / Гребeні koło Rzyszczowa / Ржищів (ob. kijowski).
Zbiory: Kijowskie Obwodowe Muzeum Archeologiczne / Київський обласний археологічний музей, Kijów.
Ukraina, Mi 1505
(30.09.2015)
Dwustożkowate naczynie kultury Cucuteni-Trypole, zdobione ornamentem malowanym.
Iaşi, Rumunia
(29.06.1986)
Całostka Cp: Rumunia P 1178a
Rumunia, Mi P 1178
(1997 r.)
Na znaku opłaty tej kartki pocztowej pokazano pokrywkę naczynia kultury Cucuteni-Trypole (zapewne z fazy A2), a w części ilustracyjnej naczynie gliniane, tzw. krater, kultury Cucuteni-Trypole (faza B1) z Ghelăieşti-Nedeia (gm. Bârgăoani, okr. Neamţ, Mołdawia rumuńska).
Zbiory: Complexul Muzeal Judeţean Neamţ, Piatra Neamţ.

Stanowisko zostało odkryte w 1933 roku przez M. Cojocaru i było badane systematycznie w latach 1969–1986 przez A. Niţu, D. Monah, Şt. Cucoş. W wyniku prac wydzielono dwa poziomy osadnicze, datowane na fazy Cucuteni A i B1 (tj. ok. 4500–3800 BC). W fazie A zabudowa składała się z kilku domów mieszkalnych i jam gospodarczych, jednak największy rozwój osiągnęła w fazie B1, kiedy to istniało tu wiele domów i trzy kompleksy o charakterze kultowym. W fazie pierwszej ceramika była albo niemalowana, zdobiona tylko ornamentem reliefowym, albo malowana dwoma lub trzema kolorami. W fazie drugiej występuje bogato malowana ceramika zdobiona w stylach γ, δ, ζ i Σ, niekiedy też motywami antropo- i zoomorficznymi.
Na znaku opłaty gliniana ornitomorficzna (w kształcie głowy sowy?) pokrywa naczynia kultury Cucuteni-Trypole ze stanowiska Ostrov w Drăguşeni (gm. Drăguşeni, okr. Botoşani, Mołdawia rumuńska).
Zbiory: Muzeul Judeţean Botoşani, Botoşani (nr inw. 806).

W części ilustracyjnej naczynie gliniane z pokrywą kultury Cucuteni-Trypole (ok. 4200–3600 BC) oraz widok Muzeul Naţional de Antichităţi w Bukareszcie.
Rumunia, Mi U 2403
(2000 r.)
Całostka Ck: Rumunia P 2420
Rumunia, Mi P 2420
(2000 r.)
Na znaku opłaty puchar gliniany, a w części ilustracyjnej gmach Muzeul Judeţean Botoşani w Botoşani oraz amfora kultury Cucuteni-Trypole (ok. 4200–3600 BC) ze stanowiska Ostrov w Drăguşeni (gm. Drăguşeni, okr. Botoşani, Mołdawia rumuńska). Amfora składa się z dwóch wydętych członów, z dwoma niewielkimi uchami na maksymalnej wydętości brzuśca i na szyi. Dekoracja malarska podzielona jest na trzy rejestry: na szyi znajdują się zaplatane trójkąty wypełnione ukośną kratką, górną część brzuśca pokrywają spirale i spiralne menadry, a dolną prostokątne meandry. Niezdobione pozostały tylko krótka stożkowata szyjka i przydenna część brzuśca.
Zbiory: Muzeul Judeţean Botoşani, Botoşani (nr inw. SA 536).
Mapa z lokalizacją odkrytej w 1897 roku przez Wikentija Wjaczesławowycza Chwojkę (ukr. Вікентій В'ячеславович Хвойка, ros. Викентий Вячеславович Хвойка, czes. Vincent Častoslav Chvojka; 1850–1914) neolitycznej osady położonej w miejscowości Trypole (ukr. Трипiлля, ros. Триполье; rej. Obuchów, ob. kijowski), u ujścia do Dniestru małego cieku, 40 km na południe od centrum Kijowa, oraz kompozycja typowych elementów ceramiki i plastyki — naczynie zoomorficzne pochodzi z późnej fazy kultury Cucuteni-Trypole, natomiast figurki antropomorficzne można datować na fazę Trypole C I–C II (ok. 3800/3700–3200/2900 BC).
Zbiory: Національний музей історії України (Narodowe Muzeum Historii Ukrainy), Kijów.
Ukraina, Mi 129
(17.12.1994)
Całostka Ck: Rumunia U 2401
Rumunia, U 2401
(2000 r.)
Na znaku opłaty zdobione ryciem (niewidocznym na rysunku) naczynie gliniane w kształcie rogu z uchwytem, tzw. ryton, ze stanowiska Măgura Gumelniţa w Olteniţa (okr. Călăraşi, Wołoszczyzna).
Zbiory: Muzeul Naţional de Istorie a României, Bukareszt (nr inw. 102325).

W części ilustracyjnej naczynie gliniane o dwóch szyjkach kultury Gumelniţa (ok. 4300–4100 BC) ze stanowiska Măgura Gumelniţa w Olteniţa (okr. Călăraşi, Wołoszczyzna), a powyżej widok Muzeul Naţional de Istorie a României w Bukareszcie.
Zbiory: Muzeul Naţional de Istorie a României, Bukareszt (nr inw. 13849).

Kultura Gumelniţa występuje we wschodniej części Bałkanów, nad dolnym Dunajem. Datowana jest na lata 4400–3500 BC. Chronologicznie odpowiada częściowo fazie D kultury Vinča (Serbia) i warstwie VI telu w Karanovie (Bułgaria). Występują niewielkie, nisko położone osady oraz większe, wysoczyznowe, otoczone ziemnymi kwadratowymi umocnieniami. Domy, jedno- lub dwuizbowe, wznoszone na planie prostokąta. Ceramikę zdobiono odciskami tkanin lub grafitowaniem. Licznie spotyka się figurki antropomorficzne. Spotyka się broń i narzędzia z miedzi: siekieromłoty i dłuta. Dowodem na zróżnicowanie społeczne mogą być niektóre bardzo bogato wyposażone groby, np. na cmentarzysku w Warnie.
Całostka Ck: Rumunia
Rumunia
(2001 r.)
Zdobione spiralnym ornamentem rytym i czerwonym malowaniem naczynie zoomorficzne (ryton) z fazy B1 (2. poł V tys. BC) kultury Gumelniţa, znalezione na stanowisku Ghergălăul Mare w Vlădiceasca (gm. Valea Argovei, okr. Călăraşi, Wołoszczyzna). Kształt naczynia wzorowany był na jakimś mocno zbudowanym zwierzęciu, może byku. Uszy zwierzęcia są przekłute. Naczynie zamykane było zapewne pokrywką.
Zbiory: Muzeul Civilizaţiei Gumelniţa, Olteniţa (nr inw. 6983).

Vlădiceasca-Ghergălăul Mare to tell na wyspie położonej na jeziorze Frăsinet. Systematyczne badania wykopaliskowe przeprowadzili tu w latach 1972–1983 George Trohani, Barbu Ionescu, Done Şerbănescu i Mircea Udrescu. Najstarsze osadnictwo na tym stanowisku datowane jest na fazy Vidra i Giuleşti kultury Boian. Późniejsze są warstwy datowane na fazy A1, A2 i B1 kultury Gumelniţa.
Odkryty w 1994 roku tzw. skarb z Chetroşica (rej. Edineţ) — dwa zdobione malowaniem naczynia i naszyjnik z zębów jelenia, datowane na późną fazę kultury Cucuteni-Tripolje (ok. 3600–3200 BC).
Zbiory: Muzeul Naţional de Etnografie şi Istorie Naturală, Kiszyniów.
Mołdawia, Mi 161
(6.04.1995)
Zdobiona malowaniem amfora antropomorficzna z pokrywką z kultury Cucuteni-Tripolje (faza Cucuteni AB–Tripolje B II, V tys. BC) ze stanowiska Rădulenii Vechi II (rej. Floreşti).
Zbiory: Muzeul Naţional de Istorie a Moldovei, Kiszyniów.
Mołdawia, Mi 729 Sw i Ss
(25.01.2011)
Znaczki Mołdawii Mi 729–731 z poziomym otworem ochronnym (Sw = waagerechte Sicherheitszähnung) pochodzą z 10-znaczkowych arkusików, a z otworem pionowym (Ss = senkrechte Sicherheitszähnung) z 4-znaczkowych bloków. W każdym przypadku jest to środkowy, dziesiąty otwór.
Naczynie dwustożkowate z późnej kultury Cucuteni-Tripolje (faza Cucuteni B2, ok. 3800–3500 BC) z malowanym ornamentem zoomorficznym ze stanowiska Vărvăreuca 8 (rej. Floreşti).
Zbiory: Muzeul Naţional de Istorie a Moldovei, Kiszyniów.
Mołdawia, Mi 730 Sw i Ss
(25.01.2011)
Dwustożkowate naczynie amforowate późnej kultury Cucuteni-Tripolje (faza Cucuteni B2, ok. 3800–3500 BC) z malowanym ornamentem antropomorficznym, w postaci tzw. Wielkiej Bogini, ze stanowiska Sofia VIII (rej. Drochia).
Zbiory: Muzeul Naţional de Istorie a Moldovei, Kiszyniów.
Mołdawia, Mi 731 Sw i ss
(25.01.2011)
Trzy naczynia z różnych osad (por. wyżej) ludności kultury Cucuteni-Tripolje zdobione ornamentem malowanym.
Zbiory: Muzeul Naţional de Istorie a Moldovei, Kiszyniów.
Kiszyniów, Mołdawia
(25.01.2011)

Europa Środkowa

Naczynie z plastyczną dekoracją wyobrażającą jelenia, znalezione na osadzie ludności kultury Körös w Hódmezővásárhely-Kotacpart (pow. Hódmezővásárhely, kom. Csongrád).
Zbiory: Tornyai János Múzeum, Hódmezővásárhely (nr inw. 2858/33).
Węgry, Mi 3891 A i B
(15.04.1987)
Cztery naczynia ceramiczne (m.in. flasza z kryzą i dzban z plastycznymi „wąsami” zwisającym od dolnej nasady ucha) grupy baalberskiej (nazwa pochodzi od cmentarzyska na terenie miejscowości Baalberge, Lkr. Salzland, Saksonia-Anhalt) kultury pucharów lejkowatych z Mährisch Neustadt — to niemiecka nazwa czeskiego miasta Uničov (Olomoucký kraj, Morawy).
Mährisch Neustadt, Niemcy
(19.10.1943)
Blok: Słowacja 308 w bloku 10
Słowacja, Mi 308 w bloku 10
(3.03.1998)
Całostka - pigeongram: Słowacja PIG 2
Słowacja, Mi PIG 2
(3.06.1998)
Na dolnym marginesie bloku, w środku, dwa neolityczne naczynia gliniane:
  • Flaszowate naczynie (wys. 13,2 cm, średn. wylewu ok. 9 cm) z tzw. fazy nutowej najstarszej kultury rolniczej na terenie Europy Środkowej — kultury ceramiki wstęgowej rytej — pochodzące z odkrytego w 1964 r. zniszczonego grobu nr 12 z cmentarzyska w Nitrze (okr. Nitra, Nitrianský kraj), wyznaczające najstarszy etap użytkowania tego stanowiska.
  • Dzwonowata cienkościenna waza (wys. 9 cm) grupy Lužianky (faza protolendzielska II) zdobiona malowaniem w postaci czerwonych pasów i plastycznymi guzami na załomie brzuśca z miejscowości Lužianky (okr. Nitra, Nitrianský kraj) — to samo naczynie na pigeongramie poniżej.
    Zbiory: Archeologický ústav Slovenského národného múzea, Bratislava.
Grupa Lužianky to ugrupowanie kulturowe istniejące w południowo-zachodniej Słowacji w młodszym neolicie (1. tercja IV tys. BC), uważane za jedną z najstarszych faz kultury lendzielskiej. W grobach szkieletowych ludności tego ugrupowania występują naczynia malowane farbą czerwoną i żółtą oraz ozdoby z muszli żyjącego w Morzu Śródziemnym małża Spondylus.
Całostka Cp: Polska Cp 1226
Polska, Fi Cp 1226
(14.12.1999)
Naczynia ceramiczne oraz narzędzia krzemienne (2 połowa VI tys. BC) ludności kultury ceramiki wstęgowej rytej, najstarszego ludu rolniczego na terenie ziem polskich, odkryte w trakcie archeologicznych badań ratowniczych na trasie gazociągu tranzytowego Jamał-Europa.
Narzędzia krzemienne pochodzą ze stan. 22 w Bożejewicach, gm. Strzelno. Odkryto tam chatę słupową (dł. 43,0 m, szer. 6,5–7,3 m). Składała się z trzech pomieszczeń o różnej funkcji. Po obu stronach budowli widoczne były ślady po ogromnych jamach, które najpierw służyły jako wybierzyska gliny, wykorzystanej do oblepienia ścian domu, a następnie jako miejsca wytwarzania narzędzi krzemiennych oraz obróbki poroża, kamieni, palenia ognia, itp., a w końcu jako jamy na odpadki.
Naczynia stołowe znaleziono w Żegotkach, gm. Strzelno, woj. kujawsko-pomorskie.
Trzy naczynia z różnych okresów, od lewej: garnek wczesnośredniowieczny, popielnica twarzowa kultury pomorskiej i głęboka czarka w kształcie wycinka kuli — forma naczynia i ornament typowy dla ludności kultury ceramiki wstęgowej rytej (z tzw. fazy nutowej).
Warszawa 1
(15.11.1983)
Nr 83322 wg katalogu A. Myślickiego
Dwustożkowate naczynie z młodszej fazy kultury ceramiki wstęgowej kłutej.
Zielona Góra 1
(12.12.1966)
Nr 66417 wg katalogu A. Myślickiego
W centralnym polu tego datownika znajduje się charakterystyczna amfora, od której utworzono nazwę dla plemion posługujących się takimi naczyniami: ludność kultury amfor kulistych. Naczynie to znaleziono w grobie na stan. II w Raciborowicach.
Zbiory: Muzeum Lubelskie, Lublin.
Prezentowany datownik powstał z inicjatywy Towarzystwa Regionalnego Hrubieszowskiego, a zaprojektował go i wykonał Władysław Piątak z Hrubieszowa.
Raciborowice
(24.11.1966)
Nr 61029 wg katalogu A. Myślickiego
Czteroucha amfora ludności kultury Rössen o kulistym brzuścu bogato zdobionym ornamentem wykonanym w technice ściegu bruzdowego (połączenie rycia i odciskania), pochodząca z Gutenberg, gm. Balzers, uznawana za najstarsze (ok. 4700 BC) naczynie ceramiczne na terenie Lichtensteinu.
Zbiory: Liechtensteinisches Landesmuseum, Vaduz.
Lichtenstein, Mi 321
(26.11.1953)
Niemiecka Republika Demokratyczna,
Mi 1556 (10.03.1970)
Dwie fazy druku i znaczek definitywny
Bęben gliniany (wys. ok. 23 cm) ludności grupy Salzmünde kultury pucharów lejkowatych (ok. 3000 BC) pochodzący z miejscowości Leuna-Rössen koło Merseburga (Saalekreis, Saksonia-Anhalt).
Zbiory: Landesmuseum für Vorgeschichte, Halle.
Dwa naczynia grupy północnej kultury pucharów lejkowatych z KPL:
  • puchar lejkowaty (wys. 19,5 cm) zdobiony na brzuścu ornamentem pionowych linii rytych, wydobyty w 1. poł. XIX wieku z grobu skrzynkowego (?) znajdującego się w zniszczonej prostokątnej (?) obstawie megalitycznej przykrytej nasypem ziemnym (wym. ok. 27×6 m) w Molzow (Lkr. Müritz, Meklemburgia-Pomorze Przednie), datowany na wczesną fazę środkowego neolitu skandynawskiego (MN I),
  • naczynie baniaste zdobione motywem „listków” z grobowca korytarzowego w Neu Gaarz (Lkr. Müritz), pochodzące z późnej fazy środkowego neolitu skandynawskiego (MN III/IV).
Zbiory: Archäologische Landesmuseum Mecklenburg-Vorpommern, Schwerin (nr inw. 736 – puchar).
Niemiecka Republika Demokratyczna, Mi 2182
(23.11.1976)
Naczynie ceramiczne (neolit?, kultura pucharów lejkowatych?), znajdujące się we wprowadzonym w 1955 roku herbie miejscowości Letter (obecnie część miasta Seelze, reg. Hanower, Dolna Saksonia), którego obecność w tym miejscu ma symbolizować dużą liczbę stanowisk archeologicznych wokół tej miejscowości.
Letter, Niemcy
(10.11.1968)
Seelze 2, Niemcy
(17.09.1978)
Dzban (wys. 19 cm) grupy północnej kultury pucharów lejkowatych (wczesna faza środkowego neolitu skandynawskiego, tj. MN I), zdobiony na brzuścu grupami pionowych linii rytych, znaleziony w 1840 r. w zniszczonym bezkomorowym grobowcu megalitycznym (wymiary ok. 16×7×1,20 m) w Helm koło Wittenburga (Lkr. Ludwigslust, Meklemburgia-Pomorze Przednie).
Zbiory: Archäologische Landesmuseum Mecklenburg-Vorpommern, Schwerin (nr inw. 701).
Hagenow 1, Niemiecka Republika Demokratyczna
(13.11.1984)
Na datowniku mylnie narysowano dwa — zamiast jednego ucha (stąd też błędny podpis „Amphore” oraz zmieniono proporcje naczynia — dzban w rzeczywistości ma mocniej rozchyloną szyjkę oraz silniej wypukły brzusiec
Naczynie (z grobu?) kultury ceramiki sznurowej odkryte w 2013 roku podczas prac związanych z poszerzeniem pola golfowego w Germering (Lkr. Fürstenfeldbruck, Bawaria). Jest to garnek o prawie kulistym brzuścu, zdobiony na szyjce trzema poziomymi rzędami luźno rozmieszczonych odcisków (ten ornament nie jest pokazany na kasowniku).
Germering, Niemcy
(23.02.2014)
Puchar kultury ceramiki sznurowej, zdobiony na szyjce poziomymi odciskami sznura, a poniżej ukośną kratką.
Essen 1, Niemiecy
(12.08.1971)

Kraje bałtyckie i Skandynawia

Blok: Litwa 798-799 z bloku 25
Litwa, Mi 798–799 z bloku 25
(22.06.2002)
Pierwszoplanowa treść tych dwóch znaczków (z przywieszkami) odnosi się do początków średniowiecznych dziejów Litwy, ale w ich tle pokazano szereg zabytków archeologicznych z wcześniejszych epok, m.in. w samym środku znajduje się naczynie (lepiej widać to na powiększeniu), które można przypisać wczesnej fazie kultury przymorskiej (w Polsce zwanej rzucewską — od miejscowości Rzucewo nad Zatoką Pucką), zdobione na cylindrycznej szyjce kilkoma poziomymi odciskami sznura tzw. dwudzielnego (skręcanego).
Podobne naczynia używane były przez ludność wielu kultur kręgu sznurowego na terenie Skandynawii, Europy Środkowej i Środkowo-Wschodniej w późnym neolicie, a nawet jeszcze we wczesnej epoce brązu (por. niżej).
Puchar doniczkowaty zdobiony ornamentem sznurowym z późnej fazy kultury środkowodnieprzańskiej (wczesna epoka brązu) z terenu płd.-wsch. Białorusi.
Zbiory: Нацыянальны гістарычны музей Рэспублікі Беларусь (Narodowe Muzeum Historyczne Republiki Białorusi), Mińsk.
Białoruś, Mi 497 w bloku 34
(20.08.2003)
Zeszycik znaczkowy_rv: Dania 1018 Zeszycik znaczkowy: Dania 1018
Znaczek: Dania 1018
Dania, Mi 1018
(13.02.1992)
Całostka Cp: Dania P 284 Całostka Cp_rv: Dania P 284
Dania, Mi P 284
(13.02.1992)
Zeszycik znaczkowy zawiera 10 sztuk tych znaczków. Autorem tego udanego projektu był Carl Vang Petersen, a ryt wykonał Arne Kühlmann.
Bogato zdobiony puchar (wys. 19,5 cm) grupy północnej kultury pucharów lejkowatych, datowany na początek środkowego neolitu skandynawskiego (faza MN Ib, ok. 3200 BC), znaleziony przypadkowo w 1891 roku w grobie korytarzowym w Skarpsalling (gm. Vesthimmerland, reg. Nordjylland).
Zbiory: Nationalmuseet, Kopenhaga (nr inw. A 11073).

Naczynie znaleźli kamieniarze O. Bengtsson i Jens Josefsen podczas cięcia kamieni grobowca na budowę mostu podczas budowy linii kolejowej do Løgstør. Zostało ono sprzedane za 18 koron kolekcjonerowi Thulstrupowi Christensenowi, a następie przekazane do muzeum w Randers, skąd ostatecznie w 1892 r. trafiło do Muzeum Narodowego w Kopenhadze. Grobowiec liczył ok. 25 m średnicy i 3–4 m wysokości. Został on zrekonstruowany w latach 1935–1936. W grobowcu odkryto ponadto drugi puchar lejkowaty, siekierę krzemienną i krzemienny sztylet.
W miejscu odkrycia ustawiono kamień z napisem: „Tu spoczywał puchar ze Skarpsalling — najpiękniejsze naczynie gliniane z epoki kamienia na północy”. 11 sierpnia 2009 r. Narodowy Bank Danii wprowadził do obiegu banknot 50-koronowy z wizerunkiem tego pucharu.
Trzy zdobione naczynia kultur ceramiki grzebykowej i dołkowej z Wysp Alandzkich oraz podobny garnek (wys. ok. 43 cm) kultury ceramiki dołkowej (ok. 3200 BC) z miejscowości Sääminki (prow. Itä-Suomen, reg. Etelä-Savo) w Finlandii.
Finlandia, Mi 942
(30.04.1984)

Wyspy Alandzkie, Mi 88
(16.08.1994)